शिंयाळ्यांतलो व्हायरल संसर्ग

उजवाड ब्युरो, बेळगाव : गिमाच्या हंगामांत व्हायरसाची लागण चड प्रमाणांत जाता आनी ताका लागून वैयक्तीक रोगप्रतिकार शक्तीचेर आदारून रोगाची तीव्रता वेगवेगळ्या प्रमाणांत जावंक शकता. खंयचेय वैजकी दुयेंस मुळावेंच आशिल्ल्या दुयेंतींक आनी जाण्ट्या दुयेंतींक लक्षणांची तीव्रता चड आसूं येता. तांकां शिंयाच्या हवामानांत खाशेली जतनाय घेवची पडटा, जाका लागून व्हायरसाची लागण जावची ना आनी जाल्यार बेगीनांत बेगीन उपचार करचे पडटात, जाका लागून दुयेंसाची तीव्रता आडावंक मेळटा. फ्लू हो एक प्रकारचो जंतू (हाका व्हायरस म्हण्टात). तो नाक, गळ्यांत आनी फुफ्फुसांनी जाता. ताका फ्लूक इन्फ्लूएंझा (in-floo-EN-zuh) अशेंय म्हण्टात. फ्लू जावपी जायते लोक बरे जातात, तरी लेगीत केन्ना केन्नाय ताका लागून खर दुयेंस आनी मरण लेगीत येवंक शकता. फ्लूचो शॉट(इंजेसांव) घेवप फकत तुमची राखण करूंक शकना, पूण फ्लूचो प्रसार हेर लोकां मेरेन मर्यादीत करपाकय मदत करूंक शकता.

म्हाका फ्लू जाला तें कशें कळटलें?
फ्लू जाल्यार अचकीत जोर येवंक शकता. स्नायू दुखता. कुलकुलो खावप, गळो दुखप, नाक व्हांवप वा बंद जावप. तकली दुखप, दोळे तांबडे जावप वा खाज येवप सुकी खोंकली मारप. तुमकां थकवो वा दुबळेपणूय दिसूं येता. हीं जायतीं लक्षणां हेर कडेन दिसूंक शकतात.
संसर्ग, कोवीड- 19 सयत पसून. तुमकां फ्लू आसा असो दुबाव आयल्यार चांचणी करप म्हत्वाचें. दुयेंसाच्या पयल्या कांय दिसांनी चड गंभीर आशिल्ल्या फ्लूचेर (वा कोवीड-19) वखदां दिवन उपचार करपाची गरज आसूं येता.

फ्लूची लस म्हणल्यार कितें?
फ्लूचे विशाणू वेगवेगळे प्रकार आसतात आनी ते सदांच बदलत आसतात. तांचो गट फ्लू अ आनी फ्लू बी असो केला. दोनूय प्रकारांक एकाच डोसांत लक्ष्य करून लस तयार करतात. फ्लूची लस फ्लूच्या जंतू पसून तुमकां राखण दिवंक शकता.

दोन प्रकार आसात
फ्लू “शाॅट”, जो भुजाक दितात. फ्लूचो शॉट मेल्ल्या व्हायरसांचो वापर करून तयार केल्लो आसता. देखून फ्लूक लागून दुयेंस जावंक शकना. नाकाचो फवारो, जो तुमी नाकांतल्यान घेतात. तोय निश्क्रीय व्हायरस वापरून तयार केल्लो आसता आनी तुमकां फ्लू जावपाक दिना. नाकाचो फवारो फकत 2 ते 49 वर्सां पिरायेच्या भलायकेन बऱ्या, गुरवार नाशिल्ल्या बायलांक दिवंक मेळटा. तुमकां तांतयांची ॲलर्जी आसल्यार फ्लूची लस घेवचे पयलीं तुमच्या भलायकी सेवा दिवप्या कडेन उलोवचें.

फ्लूचें वासीन कोणें घेवचें?
फ्लू गंभीर आसूं येता. फ्लूचें वासीन तुमकां फ्लूची लागण जावची न्हय, तुमकां फ्लू पासून गंभीर दुयेंस जावचें न्हय, म्हूण दितात. तुमी फ्लू हेरांक पातळावंक मदत करूंक शकतात. 6 म्हयन्यां परस चड पिरायेच्या सगळ्या लोकांक वर्सुकी फ्लूचो शॉट घेवपाची शिफारस करतात.
हातूंत भलायकेन बऱ्या लोकांचो तशेंच गंभीर दुयेंसांचो चड धोको आशिल्ल्यांचो आस्पाव जाता, तातूंत: एक प्रौढ जे 50 वर्सां वयर आसात वा दीर्घकाळ भलायकी समस्या आसात (देखीक फुफ्फुस, काळीज, गोडेंमूत, एच.आय.वी/ एड्स), नर्सिंग होमांत रावतात, 6 वर्सां सकयल्या भुरग्यां वांगडा रावतात वा तांची जतनाय घेवतात. 6 म्हयन्यां वयर आशिल्लीं सगळीं भुरगीं, खास करून भलायकेची दीर्घकाळ समस्या आशिल्लीं वा एस्पिरिन घेतात, आनी फ्लूच्या हंगामांत गुरवार आशिल्लीं बायलां.

आनीक कितें करूं येता?
हात चड करून आनी बरे तरेन धुवचे. शाबू आनी उदक वा हात निवळ करपी क्लिनर वापरात. दुयेंत आशिल्ल्या लोकां लागीं रावप टाळचें. खोंकली वा शिंकपी मनशा पसून उण्यांत उणें 6 फूट शारिरीक अंतर दवरचें. उच्च दर्जाचें मास्क घालचें, जें जंतू पातळपाक दिनात. दमो सारकिल्या वैजकी समस्यांचेर बरे तरेन नियंत्रण दवरचें. धूम्रपान वा व्हॅप करचो न्हय आनी खंयच्याय तंबाखूच्या धुंवर वा वाफ हांचे भोंवतणी आसप टाळचें. शिंकता वा खोंकली येता तेन्ना नाक आनी तोंडाचेर हात दवरचो वा टिश्यू घेवचो. मागीर तो सुरक्षीत जाग्यार उडोवचो.

फ्लू जावन दुयेंत पडल्यार कितें करचें?
फ्लूच्या लक्षणांचेर दुखप आनी जोर सोंपपी वखदां (देखीक एसीटामिनोफेन वा इबुप्रोफेन) वापरून उपचार करचो. दोतोरा कडेन उलयले बगर भुरग्याक केन्नाच एस्पिरिन दिवचें न्हय. तुमच्या फ्लूक मदत करपाक शकतात अशा वखदां विशीं तुमच्या दोतोराक विचारात. फ्लू सुरू जाले उपरांत रोखडीच हीं वखदां सुरू करचीं. शक्य तितले विसव घेवचो. भरपूर द्रव पदार्थ पियेवचें. खोंकतात, शिंकतात तेन्ना तुमी नाक आनी तोंड टिश्यून धांपचें. हात बरे तरेन धुवचे. दुसऱ्यांक फ्लू जावचो न्हय म्हणून कामाक वा शाळेंतल्यान घरा रावचें.

कोवीड वासीन घेतनाच फ्लूचेंय मेळूं येता?
हय, कोवीड वासीन दितनाच फ्लूचें वासीन दिवंक मेळटा. फ्लू हंगामा पयलीं वा सुरवेक तें घेवपाची याद दवरात, कारण तें काम करपाक सुरवात करता, ताका कांय सप्तकां लागतात. ह्या गंभीर दुयेंसां पासून स्वताची आनी तुमच्या भोंवतणच्या लोकांक राखण दिवपाक दोनूय वासीना घेवप म्हत्वाचें.

फ्लू वा कोवीड 19 संसर्ग जाला तें कशें सांगूं येता?
फ्लू व्हायरस आनी कोवीड-19 जावपाक कारणीभूत जावपी सार्स-कोव्ह-2 व्हायरस सहजपणान पातळटा आनी ह्या फ्लू हंगामांत दोनूय एकठांय आसपाची शक्यताय आसा. तांकां सगळ्यांक लागून सौम्य ते खर जिवाक धोको आशिल्ली दुयेंसाची माळ तयार जावंक शकता.
फ्लू आनी कोवीड-19 हांचीं लक्षणां सारकीं आसात. तुमकां खंयचो संसर्ग आसा तें पळोवपा खातीर तुमकां चांचणी करची पडटली (घरांतल्या किटांत वा चांचणी सुवातेर). लोकांक लक्षणां दिसचे पयलीं आनी कांय प्रकरणांनी लक्षणां नासतना लेगीत हे व्हायरस पातळूंक शकतात. फ्लू आनी हेर व्हायरसांचो संपर्क मर्यादीत करपाची जतनाय घेयात. तुमी दुयेंत आसल्यार, क्लिनीकांत वच्चे पयलीं तुमच्या भलायकी सेवा पुरवणदाराक फोन करचो. तुमी दुयेंत आसात आनी भायर सरपाची गरज आसल्यार तुमच्या भोंवतणच्या लोकांक जंतू पातळचे न्हय म्हणून उच्च दर्जाचें मास्क (एन95, केएन95, केएफ94 वा 3-प्लाय मेडिकल मास्क) घालचें.

– डॉ गजानन गावडे
गणेश हेल्थ कन्सल्टन्सी
क्लब रोड, बेळगाव